Nhân ngày truyền thống ngành Kiến trúc tại Việt Nam. Xin phép bàn về câu chuyện “Làm Kiến trúc sư Cảnh quan ở Việt Nam – nghe vừa lạ, vừa hay, lại vừa... khó đoán! Vậy nghề này có “khó sống” không? Thu nhập, cơ hội, thử thách – mọi thứ có đáng để bạn dấn thân? Nếu bạn đang học ngành, đang tìm hiểu, đang làm ngành này hoặc đang phân vân chọn hướng đi, bài viết này sẽ nói cho bạn biết sự thật!

1. Có khó không? – Có. Nhưng không khó theo cách bạn tưởng.

Làm Kiến trúc sư Cảnh quan ở Việt Nam không khó kiểu “không sống nổi”, nhưng khó vì bạn đang đi trên một con đường còn mới mẻ. Đây không phải là ngành được vẽ sẵn, có sẵn công thức hay quy chuẩn xã hội. Bạn phải là người dọn đường, mở lối, kiên trì gây dựng giá trị và uy tín nghề – từng chút một.

Khó không nằm ở khả năng thiết kế, mà nằm ở:

• Mức độ công nhận của xã hội,
• Mức độ đầu tư thật sự của các dự án,
• Và bản lĩnh của chính bạn khi gặp cảnh “phác thảo đẹp nhưng thi công chán”, “ý tưởng hay nhưng ngân sách cắt giảm”, hay “thiết kế tốt nhưng... không ai hiểu”.

2. 5 cái “khó” thực tế bạn sẽ gặp

Khó 1 – Kiến thức học chưa ứng dụng được ngay

Nhiều bạn sinh viên tốt nghiệp giỏi, học lý thuyết nhiều, đồ án lung linh – nhưng ra công trường thì lúng túng, làm việc không hiệu quả, hoặc không hiểu ngôn ngữ của kỹ sư, nhà thầu, đơn vị thi công.

→ Lời khuyên: Trong thời gian học, xin đi thực tập sớm ở công ty thực chiến, học hỏi từ kỹ sư thi công, từ việc... ra công trường bê chậu cây!

Khó 2 – Thiếu vai trò trong quy trình thiết kế

Ở nhiều dự án, KTS Cảnh quan chỉ được mời vào cuối cùng – khi mọi thứ đã xong, cây xanh chỉ là “phủ lên”. Điều đó khiến chất lượng thiết kế cảnh quan bị bóp nghẹt.

→ Giải pháp: Nếu bạn có kỹ năng giao tiếp + tư duy tổng thể, bạn có thể “chen vào” quy trình sớm hơn, gợi ý cảnh quan từ khâu ý tưởng – đó là cách bạn nâng tầm vị thế nghề.

Khó 3 – Thiếu tài liệu chuyên ngành tiếng Việt

Hầu hết tài liệu hay về cảnh quan đều là sách, nghiên cứu, case study nước ngoài – bằng tiếng Anh hoặc tiếng Pháp. Nếu bạn không có kỹ năng ngoại ngữ, bạn mất một kho tri thức khổng lồ.

→ Lời khuyên: Rèn kỹ năng tiếng Anh càng sớm càng tốt. Đừng chỉ học để thi, mà hãy học để đọc sách, xem video, viết mail xin việc, làm việc với chuyên gia quốc tế!

Khó 4 – Cạnh tranh nghề nghiệp chưa lành mạnh

Hiện nay, một số công ty thiết kế nội thất, kiến trúc, thậm chí nhà thầu thi công... nhảy vào thiết kế cảnh quan với đội ngũ chưa được đào tạo bài bản. Điều này tạo ra sự lộn xộn trên thị trường.

→ Đừng sợ! Chính điều này mở ra cơ hội cho những KTS Cảnh quan được đào tạo đúng nghĩa, có tâm và có tầm – bạn chỉ cần chứng minh được giá trị thật sự qua sản phẩm.

Khó 5 – Cân bằng giữa nghệ thuật và thực tế

Ngành này đặc biệt – vừa cần cái đẹp, vừa cần tính bền vững, vừa cần biết “cầm kéo cắt cỏ” vừa hiểu “bản vẽ AutoCAD”. Giỏi vẽ thôi là chưa đủ. Phải biết làm việc nhóm, làm việc với kỹ sư, với khách hàng, thuyết phục, bảo vệ thiết kế,...

→ Giải pháp: Hãy rèn từ các kỹ năng mềm – viết mail chuyên nghiệp, thuyết trình, kỹ năng phản biện, tư duy chiến lược khi thuyết phục khách hàng. Đừng trốn giao tiếp – học dần dần, bạn sẽ thấy nó là “vũ khí” lợi hại nhất.

3. Nhưng khó khăn cũng chính là lợi thế

Vì sao? Vì bạn là người đi trước trong một ngành đang phát triển.

• Càng ít người theo đuổi bài bản, thì cơ hội dành cho người nghiêm túc càng lớn.
• Từ 2020 đến nay, hàng loạt đô thị mới, dự án nghỉ dưỡng, resort sinh thái,... bùng nổ – rất cần KTS Cảnh quan giỏi thực hành.
• Chính phủ, doanh nghiệp và cộng đồng đang ngày càng quan tâm đến môi trường sống, biến không gian xanh thành tiêu chí sống còn.

→ Nếu bạn học giỏi chuyên môn, có portfolio tốt, kỹ năng giao tiếp, biết ngoại ngữ và tư duy phát triển bản thân, bạn sẽ không thiếu cơ hội việc làm – thậm chí là tự khởi nghiệp sau vài năm.

4. 5 kỹ năng nên học càng sớm càng tốt

1. Kỹ năng phần mềm thiết kế chuyên ngành: AutoCAD, SketchUp, Lumion, Photoshop, InDesign,...
2. Hiểu quy trình thi công thực tế: biết chọn cây, biết đọc bản vẽ kỹ thuật, biết khối lượng và quy cách vật tư.
3. Giao tiếp chuyên nghiệp: kỹ năng thuyết trình, lắng nghe khách hàng, phản biện logic.
4. Tiếng Anh/ngoại ngữ chuyên ngành: đọc tài liệu, xem case study quốc tế, giao tiếp khi cần làm việc với chuyên gia nước ngoài.
5. Thái độ làm việc: không ngại việc, không ngại khó, không ngại học. Ai cũng cần trải qua giai đoạn “lăn xả” – và đó chính là lúc bạn trưởng thành.
    

Tổng kết:

Làm KTS Cảnh quan ở Việt Nam – khó là thật. Nhưng nếu bạn có tư duy phát triển lâu dài, không ngại gian khổ ban đầu, sẵn sàng học hỏi và nâng cấp bản thân từng bước, thì đây sẽ là một nghề đẹp – vững – đáng sống.
 Bạn không chỉ thiết kế công trình. Bạn đang góp phần định hình bộ mặt đô thị, tạo nên những không gian xanh bền vững cho xã hội.

Bạn có nghĩ ngành này đang phát triển? Bạn đang gặp thử thách gì khi theo nghề? Comment nhé – cùng nhau chia sẻ!